2. Diễn biến và mức độ thảm khốc
Nạn đói diễn ra chủ yếu ở miền Bắc Việt Nam, đặc biệt tại các tỉnh như Thái Bình, Nam Định, Hải Dương, Bắc Giang, Hà Nội, Nghệ An...
Ước tính từ 1 đến 2 triệu người chết đói trong khoảng từ cuối 1944 đến giữa 1945, trên tổng dân số khoảng 20 triệu người.Hàng vạn người chết ven đường, tại chợ, tại ga tàu... trong khi các kho thóc, trạm lương thực của Nhật vẫn còn chứa đầy.
Có những ngôi làng mất đi đến 70% dân số.
3. Nguyên nhân chính
Nguyên nhân khách quan:
Chiến tranh thế giới lần thứ hai khiến nền kinh tế kiệt quệ, lương thực khan hiếm.Thiên tai khắc nghiệt: Lụt lội cuốn trôi mùa màng, hạn hán kéo dài.
Nguyên nhân chủ quan:
Chính sách bóc lột của phát xít Nhật: bắt dân nhổ lúa trồng đay, ép giao thóc theo chỉ tiêu nặng nề.Bộ máy cai trị Pháp–Nhật không có chính sách hỗ trợ cứu đói, không phân phối lại lương thực.
Chính quyền địa phương tê liệt, không thể kiểm soát được nạn đói lan rộng.
4. Hệ quả
Thảm họa nhân đạo tồi tệ nhất trong thế kỷ 20 tại Việt Nam.Thức tỉnh tinh thần cách mạng trong quần chúng nhân dân, tạo nền móng cho cuộc Cách mạng Tháng Tám 1945.
Khắc sâu trong ký ức dân tộc về hậu quả của chiến tranh và chế độ cai trị thực dân – phát xít.
5. Bài học lịch sử
Vai trò của an ninh lương thực cực kỳ quan trọng đối với sự tồn vong của quốc gia.Cần chính sách phân phối công bằng, hợp lý, đặc biệt trong thời khủng hoảng.
Nhắc nhở thế hệ sau về giá trị hòa bình, tự chủ và trách nhiệm quản trị quốc gia.
