Qua từng câu thơ nhẹ nhàng mà sâu sắc, Trần Đăng Khoa đã tái hiện sinh động hành trình làm ra hạt gạo – từ giọt mồ hôi của người mẹ trên đồng, đến công sức của những đứa trẻ chống hạn, bắt sâu, và cả hình ảnh bom đạn thời chiến tranh. Hạt gạo không chỉ là lương thực nuôi sống con người, mà còn là biểu tượng thiêng liêng của lao động, tình thương và lòng yêu nước.
Bài thơ được đưa vào giảng dạy trong sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 2 (chương trình 2000) và vẫn giữ nguyên giá trị trong lòng nhiều thế hệ học sinh Việt Nam. Ngoài ra, bài thơ còn được phổ nhạc, trở thành một bài hát thiếu nhi quen thuộc, thường vang lên trong các chương trình văn nghệ học đường và hoạt động ngoại khóa.
"Hạt gạo làng ta" không chỉ là một tác phẩm văn học, mà còn là lời nhắc nhở đầy nhân văn về giá trị của lao động, về tình quê hương và sự biết ơn với những người đã âm thầm vun đắp cho cuộc sống.