2. Tại sao doanh nghiệp lại chọn công nghệ thay vì con người?
Có ba lý do chính lý giải xu hướng này:
Tối ưu chi phí – sống còn trong cạnh tranh
Máy móc không mệt, không cần nghỉ phép, không sai sót vì cảm xúc. Một chatbot có thể thay 5 nhân viên chăm sóc khách hàng. Một phần mềm kế toán xử lý hàng nghìn giao dịch trong vài giây. Trong một thị trường mà “ai tối ưu chi phí tốt hơn sẽ tồn tại lâu hơn”, lựa chọn công nghệ là điều gần như bắt buộc.
Công nghệ phát triển nhanh hơn kỹ năng của con người
Tốc độ phát triển của AI và tự động hóa quá nhanh, trong khi phần lớn lao động lại thiếu kỹ năng số. Việc này tạo ra khoảng cách lớn giữa năng lực thị trường yêu cầu và khả năng đáp ứng của người lao động, dẫn đến thất nghiệp diện rộng.
Hệ thống ưu tiên hiệu quả, không ưu tiên cảm xúc
Doanh nghiệp hoạt động trong một hệ sinh thái mà hiệu quả là thước đo sống còn. Dưới áp lực nhà đầu tư, cổ đông, thị phần, nhiều khi con người chỉ còn là "chi phí nhân sự" – một dòng trong bảng excel có thể bị cắt giảm.
3. Có còn là nhân văn – khi công nghệ lấn át con người?
Không dễ để trả lời. Nhưng có thể nhìn nhận dưới hai góc độ:
❌ Khi công nghệ phi nhân văn:
Khi con người bị sa thải hàng loạt mà không có chính sách hỗ trợ, đào tạo lại.Khi doanh nghiệp thay thế nhân sự mà không quan tâm đến hệ lụy xã hội.
Khi người lao động bị xem như “gánh nặng” chỉ vì họ không biết code hay vận hành máy.
✅ Khi công nghệ vẫn mang tính nhân văn:
Khi công nghệ giúp giảm bớt những công việc độc hại, nguy hiểm, nhàm chán.Khi doanh nghiệp dùng công nghệ để hỗ trợ con người – chứ không để thay thế con người.
Khi người lao động được đào tạo, đồng hành và chuyển đổi nghề nghiệp theo hướng mới.
Nhân văn không nằm ở công nghệ, mà nằm ở cách chúng ta sử dụng công nghệ để phục vụ con người hay loại bỏ con người.
4. Chúng ta phải làm gì để không bị “vô hình” trong thời đại số?
📌 Đối với người lao động:
Chủ động học kỹ năng số, kỹ năng tư duy và thích nghi với công nghệ.Xác định rõ: những gì lặp lại sẽ bị thay thế – những gì sáng tạo, kết nối và nhân văn thì khó bị loại bỏ.
Tìm cách hợp tác với công nghệ, thay vì đối đầu với nó.
📌 Đối với doanh nghiệp:
Đầu tư vào đào tạo lại nhân viên (reskill), giúp họ dịch chuyển sang những vị trí mới.Áp dụng công nghệ một cách có trách nhiệm, xem nhân viên là tài sản, không phải chi phí.
Truyền thông nội bộ và xây dựng văn hóa “con người là trung tâm”.
📌 Đối với chính sách xã hội:
Cần xây dựng hệ thống an sinh và chương trình đào tạo linh hoạt cho nhóm lao động bị ảnh hưởng.Khuyến khích doanh nghiệp sử dụng công nghệ đi kèm cam kết bảo vệ người lao động.
Kết luận
Câu hỏi “Liệu có còn là con người không?” không phải là lời buộc tội công nghệ. Mà là một lời nhắc để chúng ta – với tư cách là cá nhân, tổ chức và toàn xã hội – không quên tính người trong thời đại số hóa.
Công nghệ có thể vượt trội về tính toán, nhưng con người vượt trội ở lòng trắc ẩn, sáng tạo và kết nối. Chỉ cần giữ được điều đó, chúng ta vẫn là con người – dù sống trong một thế giới tự động hóa.
.jpg)
